პარასკევი, 2024-12-27, 10:41 AM
მოგესალმები სტუმარი | RSS

"რაღაცნაირი" ბრუნდება, წრწოდეთ მემკვიდრის მტრებო!

მთავარი » » ნიუ-იორკი

1:11 PM ნიუ-იორკი
ნიუ-იორკი (ინგლ.: New York [nʲuːˈjɔːɹk]) — ქალაქი ამერიკის შეერთებულ შტატებში, შტატ ნიუ-იორკში. 8 მილიონზე მეტი მცხოვრებით (830 კმ²-ზე) იგი ამერიკის ყველაზე დიდი და ჩრდილოეთ ამერიკის ყველაზე მჭიდროდ დასახლებული ქალაქია.[1][2][3] მის აგლომერაციაში 22 მილიონზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს. ქალაქის ამავე სახელწოდების შტატისგან განსასხვავებლად მას «ნიუ იორკ სიტი»-ს უწოდებენ. ქალაქის მეტსახელია «დიდი ვაშლი» (ინგლ.: „Big Apple") ნიუ-იორკი საერთაშორისო ფინანსების, პოლიტიკის, გართობისა და კულტურის ცენტრია და მსოფლიოს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს გლობალურ ქალაქთაგანია მუზეუმთა, გალერეათა, სამხატვრო-საშემსრულებლო დაწესებულებათა, უმაღლეს სასწავლებელთა, მედიის, საერთაშორისო კორპორაციათა და საფინანსო ბაზართა შეუდარებელი რაოდენობით. აქ მდებარეობს გაეროს მსოფლიო შტაბ-ბინა. ქალაქის ფარგლებში ხუთი რაიონია (ძვ. სტილით საგრაფო): ბრონქსი, ბრუკლინი, მანჰეტენი, კუინზი და სტეიტენ-აილენდი. ამ უკანასკნელის გარდა ყველა რაიონში მილიონზე მეტი მცხოვრებია და ცალ-ცალკე აშშ-ის სხვა უდიდეს ქალაქებს გაუსწორდებოდა. ნიუ-იორკი ყოველწლიურად უდიდესი რაოდენობის იმიგრანტებს იზიდავს მსოფლიოს 180 ქვეყნიდან, ისევე როგორც მთელი აშშ-დან, რომელნიც ქალაქში მისი კულტურის, ენერგიის, კოსმოპოლიტიზმისა და ეკონომიურ შესაძლებლობათა გამო ჩამოდიან. ნიუ-იორკი ამჟამად უდიდეს ამერიკულ ქალაქთა შორის კრიმინალის ყველაზე დაბალი დონით გამოირჩევა. არემარის იტალიელი ჯოვანი და ვერაძანოს მიერ აღმოჩენის პერიოდში რეგიონი დასახლებული იყო ლენაპეს ტომის ადგილობრივი ინდიელებით. ვერაძანომ ნიუ-იორკის ყურეში შესცურა თუმცა გზა აღმა მდინარეზე არ გაუგრძელებია და ისევ ატლანტის ოკეანეში დაბრუნდა. არემარის კარტოგრაფია მოახდინა ინგლისელმა ჰენრი ჰუდსონმა, რომელიც ჰოლანდიის მონარქის მიერ იყო დაქირავებული. ჰუდსონმა კუნძული მანჰეტენი 1609 წლის 11 სექტემბერს აღმოაჩინა და გააგრძელა გზა აღმა მდინარეზე, რომელიც ამჟამად მის სახელს ატარებს, სანამ დღევანდელი ალბანის ტერიტორიას მიაღწევდა. ჰოლანდიელებმა ამ ადგილას ახალი ამსტერდამი 1613 წელს დააარსეს, რომელსაც თვითმმართველობა 1652 წელს მიენიჭა. 1664 წელს ქალაქი ბრიტანელებმა დაიპყრეს და მას „ნიუ იორკი" გადაარქვეს ინგლისელი ჰერცოგი იორკის სახელზე.[4] ჰოლანდიელებმა 1673 წლის აგვისტოში მცირე ხნით მოახერხეს ქალაქის დაბრუნება და მას „ნიუ ორანჟი" დაარქვეს, თუმცა 1674 წლის ნოემბერში იგი საბოლოოდ დაკარგეს.[5] ბრიტანეთის მმართველობის ქვეშ ნიუ-იორკი აგრძელებს განვითარებას, თუმცა ქალაქში უკმაყოფილება პოლიტიკური დამოკიდებულების გამო დღითიდღე იზრდებოდა. ამერიკის რევოლუციური ომის პერიოდში აქ მრავალ მნიშვნელოვან ადრეულ ბრძოლას ჰქონდა ადგილი, თუმცა ქალაქი ბრიტანეთის ოკუპაციის ქვეშ დარჩა ომის დამთავრებამდე და ის ბოლო პორტი იყო, რომელიც ბრიტანელებმა 1783 წელს დატოვეს. 1788-90 წლებში ნიუ-იორკ სიტი ახლად შექმნილი აშშ-ის დედაქალაქი იყო. 1825 წელს ერის არხის გახსნის შემდეგ ნიუ-იორკს შესაძლებლობა მიეცა ეკონომიკური მნიშვნელობით ბოსტონისა და ფილადელფიისთვის გაესწრო[6], ხოლო ადგილობრივი პოლიტიკა დომინირებული გახდა დემოკრატიული პარტიის პოლიტიკური მანქანით „ტამანი ჰოლ", რომლის ძირითადი მამოძრავებელი ძალა ირლანდიელი იმიგრანტები იყვნენ. მომდევნო პერიოდში ქალაქის მდიდარი ფენა ახალი ეკონომიკური მექნიზმების საშუალებით სულ უფრო ძლიერდება, ხოლო პარალელურად ქალაქის ღარიბი იმიგრანტი მუშა კლასიც იზრდება. ამავე პერიოდში ყალიბდება ეკონომიკური და მუნიციპალური კონსოლიდაცია ქალაქის ხუთ მთავარ რეგიონს შორის, რაც იფიციალურად 1898 წელს გაფორმდა.[7] ახლად-კონსოლიდირებული ქალაქის გამთლიანებას ხელი შეუწყო ახალი სატრანსპორტო კვანძების სერიამ, რომელთა შორის მნიშვნელოვანი იყო ნიუ-იორკის მეტროს გახსნა 1904 წელს. ევროპული იმიგრაციის ახალმა ტალღამ სოციალური აღმავლობა გამოიწვია, რამაც თავის მხრივ ანტიკაპიტალისტური პროფკავშირების გავლენა შეზღუდა. მოგვიანებით, 1920-იან წლებში, ქალაქს მოაწყდა აფრო-ამერიკული მოსახლეობა სამხრეთი შტატებიდან „დიდი მიგრაციის" ტალღით. ამ პერიოდში აყვავდა ჰარლემის რენესანსი, რაც თავის მხრივ „პროჰიბიციის" (შეზღუდვა) ერის ბუმის ნაწილი იყო, რომლის პერიოდში მთელი ნიუ-იორკის ხედი რადიკალურ ტრანსფორმაციას განიცდის აქ მშენებარე სიმაღლეში მოპაექრე ცათამბჯენების წყალობით. 1925 წელს ნიუ-იორკმა ლონდონს გაუსწრო მსოფლიოს ყველაზე მეტად დასახლებული ქალაქის სტატუსში. დიდი დეპრესიის პერიოდში ქალაქმა მნიშვნელოვნად იზარალა, რასაც შედეგად რეფორმისტი მერის ფიორელო ლაგუარდიას არჩევა მოჰყვა, ბოლო მოუღო რა „ტამანი ჰოლის" 80-წლიან პოლიტიკურ დომინირებას.[8] მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში ქალაქის ინდუსტრიულმა და საპორტო დაწესებულებებმა მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა მოკავშირეთათვის სამხედრო დანადგარებისა და ამუნიციის მიწოდებაში. ამ პერიოდში ქალაქის მსოფლიო ლიდერის სტატუსი სულ უფრო მკაფიო ხდება, უოლ სტრიტის მნიშვნელოვანი წვლილით ამერიკის მსოფლიო წამყვან ეკონომიკურ ძალად აღმოცენებაში. გაეროს შტაბ-ბინის ნიუ-იორკში დაფუძნებამ ხაზი გაუსვა მის პოლიტიკურ გავლენას, ხოლო აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის აღმავლობამ პარიზს მსოფლიო ხელოვნების ცენტრის ტიტული წაართვა.[9] ყოველივე ამას ქალაქის განახლებული ეკონომიკური ბუმი მოჰყვა 1950-იან წლებში. თუმცა მოგვიანებით, ინდუსტრიული და კომერციული პრიორიტეტების ცვლილებამ, შეძლებული ფენების მასიურად ქალაქგარეთ გადანაცვლებამ და კრიმინალის ზრდამ ნიუ-იორკი 1970-იან წლებში ღრმა სოციალურ და ეკონომიკურ კრიზისში ჩააგდო. 1980-იანი წლები მოკრძალებული ბუმით აღინიშნა, რომელმაც პიკს 1990-იანებში მიაღწია. რასობრივი სიმწვავე განელდა, კრიმინალის დონე მკვეთრად დაეცა, ცხოვრების ხარისხი გაუმჯობესდა, ახალმა იმიგრაციამ ქალაქს მრავალფეროვნება და სიცოცხლე შეჰმატა და პირველად მის ისტორიაში ნიუ-იორკის მოსახლეობამ 8 მილიონიან ზღვარს გადააჭარბა. 90-იანი წლების ბოლო დოტ-კომის ბუმმა ქალაქს მნიშვნელოვანი ფინანსური ძლიერება მოუტანა, რაც თავის მხრივ ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო საცხოვრებელი და კომერციული უძრავი ქონების ბუმის ათწლეულის დაჩქარებაში. 21-ე საუკუნის დასაწყისი ქალაქში ტრაგიკული მოვლენით აღინიშნა: 2001 წლის 11 სექტემბერს მსოფლიო სავაჭრო ცენტრზე განხორციელებული ტერორისტული აქტის შედეგად 3000-მდე ადამიანი დაიღუპა. ამ შემთხვევამ ქალაქის ეკონომიკას მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენა, თუმცა კრიზისი დიდ ხანს არ გაგრძელებულა. დანგრეული სავაჭრო ცენტრის ადგილას 2010 წლისთვის იგეგმება ახალი 1776 ფუტის სიმაღლის ფრიდომ ტაუერის დასრულება.[10] გეოგრაფია და ბუნება ნიუ-იორკი სატელიტიდან. ნიუ-იორკ სიტი ბოსვაშ მეგაპოლისის (BosWash) ცენტრში მდებარეობს, 350 კმ-ში ბოსტონიდან და 353 კმ-ში ვაშინგტონიდან. ქალაქის საერთო ფართობია 1.212.4 კმ², რომლის 35,31% წყალზეა. ქალაქი სამ მთავარ კუნძულზეა განლაგებული — მანჰეტენი, სტეიტენ-აილენდი და დასავლეთ ლონგ-აილენდი. ბრონქსი ერთადერთი რაიონია, რომელიც კონტინენტალურ ამერიკაში მდებარეობს. ნიუ-იორკის სავაჭრო მნიშვნელობა განპირობებულია მისი საუკეთესო ბუნებრივ ყურეზე მდებარეობით, რომელსაც ზემო ნიუ-იორკის უბე ქმნის გარშემორტყმული მანჰეტენით, ბრუკლინით, სტეიტენ-აილენდითა და ნიუ-ჯერსის სანაპიროთი. ატლანტის ოკეანისგან დაცულია ბრუკლინისა და სტეიტენ-აილენდის სარტყლით ქვემო ნიუ-იორკის უბეში. მდ. ჰუდზონი მოედინება ჰუდზონის ხეობიდან ნიუ-იორკის უბეში, ჰყოფს რა ბრონქსსა და მანჰეტენს ნიუ-ჯერსისგან. ისტ-რივერი, ფაქტობრივად დინების წარმოქმნილი სრუტე, ლონგ-აილენდიდან ნიუ-იორკის უბემდე იჭიმება და ბრონქსსა და მანჰეტენს ლონგ-აილენდისგან ჰყოფს. ჰარლემის მდინარე, კიდევ ერთი დინების სრუტე მდინარეებს ისტსა და ჰუდსონს შორის, მანჰეტენს ბრონქსისგან ჰყოფს. ქალაქის გეოგრაფიამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა ადამიანის ჩარევით ჰოლანდიელთა კოლონიური დროებიდან მოყოლებული სანაპირო ზოლზე წყლისგან მიწის წართმევით. ეს პროცესი ყველაზე თვალსაჩინოა ქვემო მანჰეტენზე ბატერი-პარკ სიტიში თანამედროვე განვითარებით. ბუნებრივი ტოპოგრაფიული უსწორმასწორობა თითქმის სრულიად აღმოიფხვრა, განსაკუთრებით მანჰეტენზე. რაც ფაქტობრივად სიტყვა „მანჰეტენის" (ბორცვიანი კუნძული) თავდაპირველ მნიშვნელობას ეწინააღმდეგება. კლიმატი წვიმა ნიუ-იორკში იტალიის ტოსკანისა და ფრანგული რივიერას გრძედზე უფრო სამხრეთით მდებარეობის მიუხედავად ნიუ-იორკი ნესტიანი კონტინენტური კლიმატით გამოირჩევა, რომელზეც ჩრდილო-ამერიკის კონტინენტური ცივი ქარები ახდენს ზეგავლენას. ნიუ-იორქის ზამთრები ტიპიურად ცივია, თუმცა შედარებით ზომიერი იმავე გრძედზე მდებარე სხვა კონტინენტურ ამერიკულ ქალაქებთან შედარებით. −20 °C-ზე ნაკლები ტემპერატურა იშვიათია, ძირითადად შუაგულ ზამთარში ღამის ტემპერატურა −10 °C-ს ქვევით არ ეცემა. თოვლის საერთო რაოდენობა ზამთრის განმავლობაში 60 სმ-ას არ აღემატება, თუმცა ბოლო ოთხი ზამთრის (2003-06) განმავლობაში შედარებით მაღალი თოვლიანობა დაიჭირა (>100 სმ) ყოველ სეზონზე. ზამთარში წვიმა უფრო ხშირია ვინემ თოვლი ატლანტის ოკეანის თბილი ჰავის ზეგავლენით. გაზაფხული ნიუ-იორკში ზომიერი, ხშირად საკმაოდ ცხელი, იცის, ტემპერატურა მერყეობს 10-15 °C-ში. ზაფხული ცხელი და ტენიანია, ტემპერატურა ხშირად 32 °C-ს აღემატება. შემოდგომა ზომიერი და სასიამოვნო იცის ხშირი მზიანი ამინდებით და 15-20 °C ტემპერატურით. გარემოს დაცვის პრობლემები ქალაქში ძირითადად მისი მოსახლეობის უკიდურეს სიმჭიდროვესთან არის დაკავშირებული. მასტრანზიტის გამოყენების დონე ყველაზე მაღალია ქვეყნის მაჩვენებელთან შედარებით, ხოლო ბენზინის მოხმარების დონე კი 1920-იან წლებში ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელს უტოლდება.[11] ნიუ-იორკ სიტის მჭიდრო მოსახლეობა და ავტომობილზე დამოკიდებულების დაბალი დონე ქალაქს ყველაზე ენერგოეფექტურს ხდის აშშ-ში.[12] ქალაქის სათბურის აირების გამოყოფის დონე შედარებით დაბალია ერთ სულ მოსახლეზე გათვლით, 7,1 მეტრული ტონა ერთ სულზე, რაც სან-ფრანცისკოს მაჩვენებელზე დაბალია (11,2 მტ), და გაცილებით ჩამორჩება ქვეყნის მაჩვენებელს (24,5).[13] ნიუ-იორკელები ქვეყნის მოსახლეობის 2,7%-ს შეადგენენ, თუმცა მათზე ქვეყნის სათბურის აირების მხოლოდ 1% მოდის.[13] საშუალო ნიუ-იორკელი სან-ფრანცისკოელზე ორჯერ და დალასელზე ოთხჯერ ნაკლებ ელექტროენერგიას მოიხმარს .[14] დიდი რაოდენობით კონცენტრირებული დაბინძურება ქალაქში ასთმისა და სხვა რესპირატორული დაავადებების მაღალი შემთხვევიანობის გამომწვევია მოსახლეობაში.[15] ბოლო წლებში ქალაქის მთავრობამ გარემოს გაუმჯობესებისთვის მნიშვნელოვანი ზომები მიიღო. შესაბამისად, ის ქალაქის მთავრობის ოფისებისა და საზოგადოებრივი ტრანსპორტისთვის მხოლოდ ენერგოეფექტურ მოწყობილობას იძენს.[16] ნიუ-იორკს ქვეყნის მასშტაბით უდიდესი სუფთა ჰაერის დიზელ-ჰიბრიდი და კომპრესული ბუნებრივი აირის ავტობუსების პარკი ჰყავს და პირველი ჰიბრიდული საწვავის ტაქსები.[17] ქალაქი ასევე ლიდერობს ენერგოეფექტური მწვანე შენობების მშენებლობის რაოდენობით, რომელთა შორის ერთ-ერთი უკანასკნელი ნიმუშია ჰერსტის ტაუერი.[18] ქალაქს სასმელი წყალი ბუნებრივი წყალსაცავიდან მოეწოდება კატსკილის მთებიდან. წყალსაცავის ბუნებრივი ეკოსისტემის დაცვისა და წყლის უწყვეტი ფილტრაციის პროცესის შედეგად ნიუ-იორკი ერთ-ერთია აშშ-ის ხუთი დიდი ქალაქიდან, რომელსაც სასმელი წყალი გამწმენდი ქარხნების გარეშე სუფთად მოეწოდება.[19][20] 1898 წელს კონსოლიდაციის შემდეგ ნიუ-იორკი აგლომერაციული მუნიციპალიტეტი გახდა ძლიერი მერისა და საქალაქო საბჭოს ფორმის მთავრობით. მერი და საბჭოს წევრები ირჩევა ოთხ-წლიანი ვადით. ნიუ-იორკის საქალაქო საბჭო ერთ-პალატიანია და მასში 51 საბჭოს წევრია, რომელთა უბნები განსაზღვრულია მოსახლეობის განლაგების გეოგრაფიული საზღვრებით. ყოველი წევრი წარმოადგენს დაახლოებით 157.000 ადამიანს. მერისა და საბჭოს წევრის არჩევა მხოლოდ ორი ვადით შეიძლება. ბოლო არჩევნები 2005 წელს ჩატარდა. ქალაქი ისტორიულად დემოკრატიული მერის კანდიდატებს ირჩევდა. თუმცა წინა და ახლანდელი მერები მემარცხენე ლიბერალური რესპუბლიკელები არიან. საბჭოს წევრების არჩევა სპეციფიური საკითხების გამო ხდება და ისინი, როგორც წესი, საკმაოდ კარგად ცნობილი პიროვნებები არიან. დემოკრატიულ პარტიას უჭირავს საზოგადოებრივ თანამდებობათა უმრავლესობა. პარტიის პლატფორმა ემყარება ხელმისაწვდომ ცხოვრების პირობებს, განათლებასა და ეკონომიკურ განვითარებას. ქალაქის პოლიტიკური დემოგრაფია ლიბერალურ-დემოკრატიულია. დასაქმების პოლიტიკა ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესია. განსახლება და ეკონომიკური განვითარება ყველაზე მწვავე საკითხებია. რეგისტირებულ ამომრჩეველთა 87% დემოკრატია, რაც საკმაოდ კონტრასტულია ნიუ-იორკის შტატის მოსახლეობასთან, რომელიც ნაკლებად ლიბერალურია. ქალაქის მთავრობა განლაგებულია ნიუ-იორკის სიტი ჰოლში, სადაც ქალაქის საბჭოს სხდომები იმართება ხოლმე. მერის ოფისი ცამეტ მუნიციპალურ სააგენტოსთან ერთად მანჰეტენის მუნიციპალურ შენობაში მდებარეობს, რაც ერთ-ერთი უდიდესი მუნიციპალურ შენობათაგანია მსოფლიოში. პრაქტიკულად ყველა მთავრობის თანამდებობის პირს, გუბერნატორის, გენერალური პროკურორის, ორივე აშშ-ის სენატორის ჩათვლით ოფისები მანჰეტენზე აქვს. ოფიციალური პირები სამსახურეობრივი საქმიანობისთვის ძირითადად ამ ოფისებს იყენებენ შტატის დედაქალაქ ალბანის ძირითადი კაბინეტების ნაცვლად. ნიუ-იორკი საერთაშორისო ბიზნესისა და კომერციის მნიშვნელოვანი ცენტრია, ის გლობალური ეკონომიკის სამი საკომანდო ცენტრიდან ერთ-ერთია (ტოკიოსა და ლონდონის გვერდიგვერდ).[21] ქალაქის ეკონომიკის ბირთვს ქმნის საფინანსო, სადაზღვევო და უძრავი ქონების ინდუსტრიები. ნიუ-იორკი ამასთან აშშ-ის მასმედიის, ჟურნალიზმისა და გამომცემლობის უმნიშვნელოვანესი ცენტრიცაა, ხელოვნებასთან ერთად. სხვა მნიშვნელოვან სექტორთა შორისაა ქალაქის ტელე და კინო ინდუსტრიები, რომელიც მასშტაბით მხოლოდ ჰოლივუდს თუ ჩამოურჩება; სამედიცინო კვლევა და ტექნოლოგია; არასამთავრობო ორგანიზაციები და უნივერსიტეტები; და, რა თქმა უნდა, მოდა. ქალაქ ნიუ-იორკში მდებარეობს ქვეყნისა და მსოფლიოს უძვირესი უძრავი ქონება. 450 პარკ ავენიუ 2007 წლის 2 ივლისს $510 მილიონად გაიყიდა, რაც $17.104 შეადგენს 1 მ²-ზე, მოხსნა რა მსოფლიო რეკორდი, რომელიც ერთი თვის წინ დაამყარა გარიგებამ საოფისე შენობისთვის 660 მედისონ ავენიუზე ($15,887/მ²).[22] ქალაქის სააქციო ბირჟები მსოფლიოში უდიდესთა შორისაა. ნიუ-იორკის სააქციო ბირჟა უდიდესია მსოფლიოში სავალუტო მოცულობით, ხოლო ნასდაქი მსოფლიოს ლიდერია აქ წამოყენებულ ლისტინგთა რაოდენობით.[23] მრავალ საერთაშორისო კორპორაციას შტაბ-ბინა სწორედ ნიუ-იორკში აქვს, მათ შორის ფორჩუნ-500 კომპანიების უდიდეს რაოდენობას. ნიუ-იორკი უნიკალურია სხვა ამერიკულ ქალაქთა შორის უცხოური კორპორაციების განსაკუთრებით დიდი რაოდენობით. კერძო სექტორში არსებული ყოველი 10 სამუშაო ადგილიდან 1 უცხოურ კომპანიაზე მოდის. შესაბამისად ნიუ-იორკის ბიზნეს წრეები საკმაოდ ინტერნაციონალისტურია და შესამჩნევად უჭირს შეწყობა ფედერალური მთავრობის მკაცრ საგარეო, სავაჭრო და სავიზო პოლიტიკასთან. სპეციალიზირებულ მსუბუქ მრეწველობაში დღემდე დასაქმების უდიდესი წილი მოდის, თუმცა ისტორიულად მას შემცირების ტენდენცია აქვს. ამგვარი წარმოების ძირითადი შემადგენელი ნაწილია, საფეიქრო, ქიმიური, ავეჯის, ლითონის პროდუქცია და საკვებგადამმუშავებელი წარმოებები. ნიუ-იორკის ბუნებრივი საზღვარი განსაკუთრებით ხელშემწყობია საერთაშორისო სატვირთო გზავნილებისთვის და ყოველთვის შეადგენდა მისი ეკონომის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ნაწილს, თუმცა ბოლო დროს საზღვაო გადაზიდვების დანიშნულების ტვირთმა ბრუკლინის სანაპიროდან ნიუ-ჯერსის პორტ ნუარკ-ელიზაბეთის საზღვაო ტერმინალზე გადაინაცვლა. გარკვეული ტვირთი მაინც დარჩა, და ბრუკლინი დღემდე რჩება აშშ-ში კაკაოს მარცვლების იმპორტის მთავარ ჭიშკრად. ნასდაქის პანო ტაიმს სქვერზე. „კრეატიული" ინდუსტრიები, როგორიცაა დიზაინი, ახალი მედია და არქიტექტურა დასაქმების სულ უფრო მზარდი წილი ხდება. ქალაქის მრავალი სამედიცინო ლაბორატორიისა და კვლევითი ცენტრის კომერციული როლის მნიშვნელობის გაზრდის შედეგად, მეცნიერება და კვლევაც კიდევ ერთი დამატებითი ძლიერი სექტორია. დასაქმების ზრდამ ამ სექტორში 2004-05 წლებში 4,9% შეადგინა. მაღალი ტექნოლოგიის ინდუსტრიები, როგორიცაა პროგრამული დამუშავება, სათამაშო კონსოლების დიზაინი და ინტერნეტ მომსახურეობაც ასევე იზრდება. ნიუ-იორკი ქვეყნის წამყვანი საერთაშორისო ინტერნეტ ჭიშკარია (gateway), 430 გიგაბიტ/წმ. საერთაშორისო ინტერნეტ გამტარობის ტერმინატებით, ტრანსატლანტიკური ოპტიკურ-ბოჭკოვანი სადენის ტერმინუსის კვანძთან მდებარეობის წყალობით. შედარებისთვის, სიდიდით მეორე აშშ-ის ჰაბი ვაშინგტონ/ბალტიმორის წარმადობა მხოლოდ 158 გიგაბიტ/წმ-ია. ქალაქ ნიუ-იორკის საშუალო ერთობლივი მეტროპოლიური პროდუქტი თითქმის $500 მილიარდს უტოლდება, რაც შვეიცარიის ეშპ-ზე მეტია და თითქმის ეწევა რუსეთის მაჩვენებელს. ცალკე ქვეყანა რომ ყოფილიყო ნიუ-იორკს მსოფლიოში სიდიდით მე-17 ეკონომიკა ექნებოდა, ხოლო ერთ სულ მოსახლეზე $59.000-ით, სიდიდით მეორე ეშპ სულ მოსახლეზე ლუქსემბურგის შემდეგ. ბოლო 40 წლის განმავლობაში ქალაქის სამუშაო ადგილების ზრდის დონე თითქმის ჰორიზონტალური (უცვლადი) იყო ზრდადი მომსახურების სექტორის დასაქმებით კლებადი მსუბუქი წარმოებისა და ინდუსტრიის სექტორის დასაქმების ჩანაცვლებით. თუმცა 1990-იან წლებში ქალაქის ეკონომიკის ზრდის ტემპებმა გაუსწრო ქვეყნის დონეს ყველაზე დიდი პერიოდით მეორე მსფლიო ომის შემდეგ. ბოლო დროს მსოფლიო ეკონომიკაში ინტერნეტის დომინაციამ ქალაქს თავის კვალი დააჩნია — კომპანიათა დიდი ნაწილი უფრო მცირე, ნაკლებად ძვირადღირებულ ქალაქებში იწყებს გადანაცვლებას. დემოგრაფია [რედაქტირება]შედარებითი სტატისტიკა აშშ 2000 ცენზი ქალაქი შტატი აშშ სულ მოსახლეობა 8.143.197 18.976.457 281.421.906 % ცვლილება, 1990—2000 +9.4% +5.5% +13.1% სიმჭიდროვე 26,403/მი² 402/მი² 80/მი² ოჯახის საშ. შემოსავალი (1999) $38.293 $43.393 $41.994 ბაკალავრის ხარისხი ან მეტი 27% 27% 29% უცხოეთში დაბადებული 36% 20% 11% თეთრი (არალათინელი) 37% 62% 67% შავი 28% 16% 12% ლათინელი (ნებ. რასა) 27% 15% 11% აზიელი 10% 6% 4% ნიუ-იორკი აშშ-ის უდიდესი ქალაქია, რომლის მოსახლეობა ორჯერ აღემატება ამ ქვეყნის სიდიდით მეორე ქალაქს — ლოს-ანჯელესს. 2005 წელს ქალაქის მოსახლეობა სავარაუდოდ შეადგენდა 8 213 839 ადამიანს (7,3 მილიონი 1990 წ.). ეს არის შტატის მოსახლეობის დაახლ. 40%. ბოლო ათწლეული ქალაქი სწრაფად იზრდებოდა. სოციოლოგთა აზრით ქალაქის მოსახლეობა 2030 წელს 9,5 მილიონს მიაღწევს.[24] ნიუ-იორკის ორი დამახასიათებელი დემოგრაფიული თვისებაა სიმჭიდროვე და მრავალფეროვნება. მისი სიმჭიდროვე უაღრესად მაღალია 10.194 ად./კმ²-ზე, რაც დაახლოებით 7.000 ადამიანით მეტია კვ. კმ-ზე ამერიკის სიმჭიდროვით მეორე ქალაქ სან-ფრანცისკოზე. ხოლო მანჰეტენის სიმჭიდროვე 25,846/კმ²-ს შეადგენს. ნიუ-იორკ სიტი განსაკუთრებალდ მრავალფეროვანია. მისი არსებობის განმავლობაში ქალაქი იმიგრანტთა მთავარი შემოსასვლელი კარიბჭე იყო. ტერმინი „melting pot" (ინგლ. სადნობი ქვაბი) პირველად ქვემო ისტ-საიდის იმიგრანტებით მჭიდროდ დასახლებული უბნების აღსანიშნავად გამოიყენეს. ქალაქის მოსახლეობის 36% უცხოეთშია დაბადებული. სხვა ამერიკულ ქალაქებთან შედარებით ამ მაჩვენებლით ნიუ-იორკს უსწრებს მხოლოდ ლოს-ანჯელესი და მაიამი. თუმცა თუ იმიგრანტი მოსახლეობა ამ ქალაქებში დომინირებულად წარმოდგენილია რამდენიმე ეროვნებით, ნიუ-იორკში არცერთი ქვეყანა ან რეგიონი არ დომინირებს. ათი უდიდესი წარმოშობის ქვეყანა თანამედროვე იმიგრანტთა შორის არის დომინიკელთა რესპუბლიკა, ჩინეთი, იამაიკა, გაიანა, მექსიკა, ეკვადორი, ჰაიტი, ტრინიდადი და ტობაგო, კოლუმბია და რუსეთი.[25] უმსხვილესი ეთნიკური ჯგუფები ქალაქში არიან აფრიკული წარმოშობის ამერიკელები, იტალიელები და ირლანდიელები. ქალაქში დაახლოებით 170 ენაზე საუბრობენ. ნიუ-იორკის აგლომერაციაში ებრაელთა უდიდესი მოსახლეობაა ისრაელს გარეთ. ნიუ-იორკელთა დაახ. 12% ებრაელია ან ებრაული წარმომავლობა აქვს.[26] აქ ასევე ცხოვრობს აშშ-ის სამხრეთ აზიური წარმოშობის მოსახლეობის მეოთხედი და უდიდესი შავკანიანი მოსახლეობა ვინემ ქვეყნის ნებისმიერ სხვა ქალაქში. ყველაზე თვალშისაცემია პუერტორიკოელთა რაოდენობა. კიდევ ერთი ისტორიულად მნიშვნელოვანი ეთნიკური ჯგუფია იტალიელები, რომელთა დიდი რაოდენობა ქალაქში მე-20 საუკუნის დასაწყისში გადმოსახლდა. ასევე დიდია ირლანდიელთა წარმომადგენლობა: ყოველი 50-ე ევროპული წარმოშობის ნიუ-იორკელი ატარებს გამოკვეთილ Y ქრომოსომს, რომელიც შთამომავლობით ნიალი ცხრა მძევლისგან (მე-5 საუკუნის ირლანდიის მეფე) მოდის. ნიუ-იორკს სულ მოსახლეზე შემოსავლების ფართო დიაპაზონი აქვს. 2005 წელს ოჯახის საშუალო შემოსავალი ყველაზე შეძლებული ცენზის უბანში იყო $188.697, ხოლო უღარიბეს უბანში კი $9.320.[27] ამგვარი განსხვავება გამოწვეულია შედარებით მაღალი ზრდის ტემპით მაღალი შემოსავლის სეგმენტში, მაშინ როცა დაბალ და საშუალო სეგმენტებში შემოსავლები თითქმის ერთ დონეზე იყო გაყინული. 2006 წელს კვირის საშუალო ხელფასი მანჰეტენზე იყო $1.453, რაც ყველაზე მაღალი და სწრაფად მზარდი მაჩვენებელია აშშ-ის უდიდეს საგრაფოებს შორის. მანჰეტენი ასევე გამოირჩევა მაღალი შობადობით, რაც უნიკალურია ამერიკული ქალაქებისთვის. 2000 წლიდან საგრაფოში 5 წლამდე ბავშვების რაოდენობა 32%-ით გაიზარდა. კრიმინალი NYPD პატრული ტაიმს სქვერზე. აშშ-ის 216 ქალაქიდან, რომელთა მოსახლეობა 2002 წელს 100.000-ს აღემატებოდა, ნიუ-იორკი კრიმინალის დონით 197-ე ადგილზეა.[28] ძალადობრივი დანაშაული ბოლო თორმეტი წლის განმავლობაში ქალაქში 75%-ით შემცირდა, ხოლო მკვლელობის დონე 2005 წელს 1963 წლის შემდეგ ყველაზე დაბალი იყო.[29] კრიმინალის დონემ ქალაქში მკვეთრად აიწია 1980-იან და 90-იან წლების კრეკის ეპიდემიის გამო. ეპიდემიასთან საბრძოლველად 1990-იან წლებში ნიუ-იორკის პოლიციის დეპარტამენტმა შემოიღო ე. წ. „კომპსტატის" და „დამტვრეული ფანჯრების" პოლიტიკა, რამაც სხვა ზომებთან ერთობლიობაში მნიშვნელოვნად შეამცირა ქალაქში დანაშაულის დონე. ქალაქის უსაფრთხოების დონის მკვეთრ გაუმჯობესებას კრიმინოლოგები პოლიციის გაუმჯობესებულ ტაქტიკას, კრეკის ეპიდემიის დასრულებასა და დემოგრაფიულ ცვლილებებს მიაწერენ.[30][31] ორგანიზებული კრიმინალი ყოველთვის ასოცირდებოდა ნიუ-იორკთან, დაწყებული ორმოცი ქურდით და ე. წ. „ტარაკნების მცველებით" (Roach Guards) ფაივ პოინტში 1820-იან წლებში. XX საუკუნეში მაფია გაძლიერდა, რომელსაც ყველასთვის ცნობილი ხუთი ოჯახი აკონტროლებდა. ბლეკ სპეიდსის მსგავსი ბანდები გაძლიერდა XX საუკუნის მეორე ნახევარში.[32] ქალაქში მე-19 საუკუნიდან მოყოლებული მრავალი მასშტაბური არეულობა მომხდარა, მათ შორის იყო გაწვევის ჯანყი 1863 წელს, რამდენიმე აჯანყება ტომპკინს სქვერ პარკში და ჰარლემში. [33] სერიულმა მკვლელობებმა „სემის შვილის" მიერ, რომელიც 1976 წლის 29 ივლისს დაიწყო, მთელი შემდგომი წელიწადი ქალაქი პანიკაში ჩააგდო.[34] „კულტურა თითქოს ჰაერშია, როგორც ამინდის ნაწილი" უთქვამს მწერალ ტომ ვულფს ნიუ-იორკზე.[35] უამრავი მნიშვნელოვანი ამერიკული კულტურული მიმდინარეობა სწორედ ამ ქალაქში დაიწყო, მათ შორის ჰარლემის რენესანსი, რომელმაც აფროამერიკული ლიტერატურული მემკვიდრეობა დაუტოვა ამერიკას. ეს ქალაქი ჯაზის ეპიცენტრი იყო 1940-იანებში, აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის 1950-იანებში, და ჰიპ-ჰოპის დაბადების ადგილი 1970-იანებში. ქალაქის პანკ-როკ სცენამ დიდი გავლენა იქონია 1970-80-იანების მუსიკაზე. ნიუ-იორკიდან გამოსულ წამყვან ინდი-როკ ჯგუფებს შორის არიან The Strokes, Interpol, The Bravery, Scissor Sisters, და They Might Be Giants. ქალაქს მნიშვნელოვანი ადგილი უჭირავს ამერიკის კინოინდუსტრიაში. „მანჰატა" (1920), ქვეყნის პირველი ავანგარდული ფილმი, ამ ქალაქში გადაიღეს. დღეს ნიუ-იორკი აშშ-ის კინოინდუსტრიის მეორე უდიდესი ცენტრია. ქალაქში 2000-ზე მეტი ხელოვნებისა და კულტურის დაწესებულებაა და 500-ზე მეტი ხელოვნების გალერეა.[36] ქალაქის მთავრობა ხელოვნებაში ეროვნულ ხელოვნების მემკვიდრეობის ორგანიზაციაზე მეტს ხარჯავს. მე-19 საუკუნის მდიდარმა ინდუსტრიალისტებმა ქალაქში შექმნეს უდიდეს კულტურულ დაწესებულებათა ქსელი, მათ შორის კარნეგი-ჰოლი, მეტროპოლიტენის ხელოვნების მუზეუმი, მომა, გუგენჰაიმის მუზეუმი, რომელთაც დროთა განმავლობაში საერთაშორისო მნიშვნელობა შეიძინეს. ელექტრობის განვითარებამ ხელი შეუწყო რთული თეატრალური პროდუქციების განვითარებას, და 1880-იანებში ნიუ-იორკის თეატრებში ბროდვეისა და 42-ე ქუჩის გასწვრივ დაიწყო ახალი სცენური ფორმის წარმოდგენების დადგმა, რომელსაც დღეს ბროდვეის მიუზიკლებს უწოდებენ. ქალაქის იმიგრანტების ძლიერი ზეგავლენით ისეთ წარმოდგენებში, როგორიცაა „ჰარიგანი და ჰარტი", ჯორჯ კოენი და დანარჩენები დიალოგებში სიმღერებს იყენებდნენ, რომლებშიც ხშირად იმედისა და ამბიციების თემები ისახებოდა. დღეს ეს წარმოდგენები ნიუ-იორკის თეატრალური სცენის უცვლელი კლასიკაა. ქალაქის 39 უდიდეს თეატრს (500 მაყურებელზე მეტი ტევადობით) ერთობლივად ბროდვეის უწოდებენ, მთავარი გამზირის სახელზე, რომელიც ტაიმს-სქვერის თეატრალურ უბანს კვეთს. საშემსრულებლო ხელოვნების ლინკოლნის ცენტრი, რომელიც მოიცავს ჯაზს ლინკლოლნ ცენტრში, მეტროპოლიტენ-ოპერას, ნიუ-იორკ სიტი ოპერას, ნიუ-იორკის ფილარმონიას, ნიუ-იორკ სიტი ბალეტს, ვივიენ ბომონის თეატრს, ჯულიარდის სკოლას და ელის ტრულის ჰოლს, უდიდესი საშემსრულებლო ხელოვნებათა ცენტრია აშშ-ში. სამერსტეიჯი უფასო სპექტაკლებსა და სამუსიკო კონცეტებს წარმოადგენს ცენტრალ პარკში და 1200 უფასო კონცერტს, საცეკვაო და თეატრალურ წარმოდგენას ქალაქის ხუთივე რაიონში ზაფხულის თვეების განმავლობაში.[37] ტურიზმი უნისფერო კორონა-პარკში სენტრალ-პარკი ქალაქს ყოველწლიურად დაახლოებით 40 მილიონი უცხოელი და ამერიკელი ტურისტი სტუმრობს.[38] მთავარ ღირსშესანიშნაობათა შორისაა ემპაია სტეიტ ბილდინგი, ელის აილენდი, ბროდვეის თეატრალური სპექტაკლები, მუზეუმები და სხვა კულტურულ-გასართობი ცენტრები, როგორიცაა ცენტრალ-პარკი, ვაშინგტონ სქვეა პარკი, როკფელერის ცენტრი, ტაიმს-სქვერი, ბრონქსის ზოოპარკი, ნიუ-იორკის ბოტანიკური ბაღი, ფეშენებელური შოპინგი მეხუთე და მედისონის ავენიუებზე, ღონისძიებები — ჰელოუინ პარადი გრინვიჩ-ვილიჯში, ტრიბეკას კინოფესტივალი, უფასო წარმოდგენები ცენტრალ პარკში სამერსტეიჯზე. თავისუფლების ქანდაკება მთავარი ტურისტული ღირსშესანიშნაობაა და ასევე აშშ-ის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობადი სიმბოლო.[39] მრავალი ეთნიკური უბნები, როგორიცაა ჯეკსონ-ჰაიტსი, ფლაშინგი და ბრაიტონ-ბიჩი, კი მთავარი მოსანახულებელი ადგილებია პირველი და მეორე თაობის ამერიკელებისთვის მთელი აღმოსავლეთ სანაპიროს გასწვრივ. ნიუ-იორკს 113 კმ² საპარკო ფართობი და 22 კმ საზოგადოებრივი პლაჟი აქვს.[40] მანჰეტენის ცენტრალ პარკი, რომელიც ფრედერიკ ლოუ ოლმსტედმა და კალვერტ ვოქსმა დააპროექტეს, ყველაზე პოპულარული ქალაქის პარკია აშშ-ში. პროსპექტ პარკს, ასევე ოლმსტედისა და ვოქსის დიზაინით, 36 ჰექტარის მინდორი აქვს.[41] ფლაშინგ მიდოუს პარკი ქუინსში, ქალაქის სიდიდით მესამე, 1939 და 1964 წლებში ჩატარებული მსოფლიო ექსპოზიციების ადგილი იყო. ნიუ-იორკის კვების კულტურა, რომელზეც გავლენა ქალაქის მრავალეროვნულმა იმიგრაციამ იქონია, ასევე მრავალფეროვანია. ებრაელმა და იტალიელმა იმიგრანტებმა ქალაქს სახელი ბლითებით (bagel), ჩიზქეიქითა და ნიუ-იორკული პიცით გაუთქვეს. 4000-მა მობილურმა სწრაფი კვების ჯიხურმა, რომელთა უმრავლესობას ასევე ემიგრანტები ფლობენ, ახლო აღმოსავლეთის სამზარეულოს კერძები — ფალაფელი და ქაბაბი — თანამედროვე ნიუ-იორკის ქუჩის კვების ნაწილი გახადა.[42] ამავე დროს, ნიუ-იორკი ამერიკის ყველაზე დახვეწილი სამზარეულოების რესტორნების ადგილია. მედია მასტრანზიტის პოპულარობა ქალაქში ხელს უწყობს პრესის გავრცელებას ნიუ-იორკი ტელევიზიის, რეკლამის, მუსიკის, პრესისა და წიგნების გამომცემლობის ინდუსტრიების გლობალური ცენტრია, ის ასევე უდიდესი მედია ბაზარია აშშ-ში. ქალაქის ზოგიერთ უმსხვილეს მედია-კონგლომერატებს შორისაა ტაიმ უორნერი, ნიუს კორპორაცია, ჰერსტ კორპორაცია და ვიაკომი. მსოფლიოს უდიდეს რვა გლობალურ სარეკლამო სააგენტოთა ქსელებიდან შვიდის შტაბ-ბინა ნიუ-იორკშია. „დიდი ოთხეული" ხმის ჩამწერი ლეიბლებიდან სამს ასევე ნიუ-იორკში აქვს ბინა. ქალაქში ოფისი აქვს 200-ზე მეტ გაზეთსა და 350 ჟურნალს. წიგნების საგამომცემლო ინდუსტრიაში დასაქმებულია 25.000 ადამიანი. აშშ-ში ქვეყნის სამი უმსხვილესი ყოველდღიური გაზეთიდან ორი ნიუ-იორკისაა — უოლ სტრიტ ჯორნალი და ნიუ-იორკ ტაიმსი. ქალაქის მთავარი ტაბლოიდი (ბულვარული) გაზეთები ნიუ-იორკ დეილი ნიუსი და ნიუ-იორკ პოსტი 1801 წელს დააფუძნა ალექსანდერ ჰამილტონმა. ქალაქში ასევე გამოდის 270 გაზეთი 40 სხვადასხვა ენაზე. „ელ დიარიო ლა პრენსა" ქალაქის უდიდესი ესპანურენოვანი ყოველდღიური გაზეთია და ასევე უძველესი ქვეყანაში. „ნიუ-იორკ ამსტერდამ ნიუსი", რომელიც ჰარლემში გამოდის, წამყვანი აფროამერიკული გაზეთია. ვილიჯ-ვოისი უდიდესი ალტერნატიული ყოველკვირეულია. სატელევიზიო ინდუსტრია ქალაქის ეკონომიკაში მნიშვნელოვანი დამსაქმებელია. ქვეყნის ოთხი ძირითადი ამერიკული სამაუწყებლო არხი ABC, CBS, FOX და NBC, ყველა ნიუ-იორკიდანაა. მრავალ საკაბელო არხს, როგირცაა MTV, Fox News, HBO და Comedy Central ასევე ნიუ-იორკში აქვს ბინა. 2005 წელს 100-ზე მეტი სატელევიზიო შოუ ნიუ-იორკში იდგმებოდა. ნიუ-იორკი ასევე არაკომერციული მედიის მნიშვნელოვანი ცენტრია. უძველესი საზოგადოებრივი მაუწყებლობის არხი აშშ-ში „მანჰეტენ ნეიბორჰუდ ნეტვორკია", რომელიც 1971 წელს დაარსდა. WNET ქალაქის მთავარი საზოგადოებრივი ტელეარხია და ეროვნული ტელემაუწყებლობის მთავარი უზრუნველმყოფი. WNYC, საზოგადოებრივ რადიოსადგურს, აშშ-ში ყველაზე მეტი მსმენელი ჰყავს. აქცენტი ნიუ-იორკის რეგიონს გამორჩეული მეტყველების თავისებურება ახასიათებს, რომელსაც ნიუ-იორკის დიალექტს უწოდებენ (ალტერნატიულად ბრუკლინული ან ნიუ-იორკული). მას ხშირად ერთ-ერთ ყველაზე ცნობად აქცენტად მიიჩნევენ ამერიკულ ინგლისურში. ამ დიალექტის კლასიკური ვერსია ევროამერიკული წარმომავლობის საშუალო და მუშა კლასის ხალხში ფიგურირებს, თუმცა ბოლო ათწლეულების არაევროპელ იმიგრანტთა მოზღვავებამ ამ გამორჩეულ დიალქტსაც კვალი დააჩნია. დიალექტის ყველაზე შესამჩნევი თვისება მისი ე.წ. უ-რ-ობაა. ტრადიციული ნიუ-იორკის რეგიონის აქცენტი არა-როტიულია, შესაბამისად ბგერა [ɹ] არ ფიგურირებს ხმოვნის ბოლოს ან თანხმოვნის წინ; შედეგად ვღებულობთ ქალაქის გამოთქმას როგორც „New Yawk" (დაახ.: ნუ ჲოოკ). არ არის [ɹ] სიტყვებში როგორიცაა pork [pɔːk] (შემაღლებული ხმოვნით), butter [bʌɾə], ან here [hiə]. სხვა თვისებაში [ɔ] ხმოვნის ჟღერადობა სიტყვებში talk, law, cross, და coffee და ხშირად ჰომოფონური [ɔɹ]-ის ჟღერადობა სიტყვებში core და more უფრო აქცენტირებულია ვინემ ზოგად ამერიკულში. ნიუ-იორკის დიალექტის უფრო ძველმოდურ და ექსტრემალურ ვერსიებში ხმოვნის ჟღერადობა სიტყვებში, როგორიცაა girl და თვით სიტყვების, როგორიცაა oil, ორივე შემთხვევაში დიფტონგია [ɜɪ]. ამას ხშირად სხვა აქცენტებზე მოსაუბრეები „er" და „oy" ხმოვნების შებრუნებად აღიქვამენ, რის გამოც girl გამოითქმის, როგორც „goil", ხოლო oil გამოითქმის, როგორც „erl"; შედეგად ზოგადად ნიუ-იორკული გამოთქმის დაცინვა გამოდის „Joizey" (Jersey), „Toidy-toid Street" (33rd st.) და „terlet" (toliet). 1970-იანების შოუს „All in the Family" გმირი არჩი ბანკერი ამ დიალექტზე მოსაუბრის თვალსაჩინო მაგალითია. ლაპარაკის ეს მანერა დომინანტური უკვე აღარ არის. სპორტი განთქმული იანკის სტადიონი ნიუ-იორკს გუნდები ჰყავს ოთხ უმთავრეს ჩრდილოამერიკულ პროფესიულ სპორტულ ლიგაში და ყოველ მათგანს შტაბ-ბინა ამ ქალაქში აქვს. ბეისბოლი ქალაქის ყველაზე პოპულარული სპორტის სახეობაა. ქალაქში დღემდე თოთხმეტი მსოფლიო სერიის ჩემპიონატი ჩატარდა ნიუ-იორკის გუნდებს შორის. ნიუ-იორკი ერთ-ერთია იმ სამი ქალაქიდან (ჩიკაგოს და ლოს-ანჯელესის გვერდით), რომელსაც ორი ბეისბოლის გუნდი ჰყქვს. ქალაქის ამჟამინდელი მთავარი ლიგის ბეისბოლის გუნდებია ნიუ-იორკის იანკები და ნიუ-იორკის მეტსი, რომელთა შორის პაექრობა იმდენად დაძაბულია, რამდენადაც ისტორიულად იანკებსა და ბოსტონის რედ სოქსს ჰქონდათ. ქალაქში ასევე ერთ დროს ბინა ჰქონდა „ნიუ-იორკ ჯაიანტს" (ამჟამად სან-ფრანცისკო ჯაიანტსი) და „ბრუკლინ დოდჯერს" (ამჟამად ლოს-ანჯელეს დოდჯერსი), ორივე გუნდი კალიფორნიაში 1958 წელს გადავიდა. ქალაქში ასევე მცირე ლიგის ორი გუნდია: სტეიტენ აილენდის იანკები და ბრუკლინის ციკლონები. ქალაქი ნაციონალურ საფეხბურთო ლიგაში წარმოდგენილია გუნდებით ნიუ-იორკ ჯეტსი და ნიუ-იორკ ჯაიანტსი (ოფიციალურად „ნიუ-იორკ ფუტბოლ ჯაიანტს"), თუმცა ორივე გუნდი საშინაო თამაშებს ჯაიანტს სტადიონზე ახლომდებარე ნიუ-ჯერსიში თამაშობს. ნიუ-იორკ რეინჯერები ქალაქს წარმოადგენენ ნაციონალურ ჰოკეის ლიგაში. მათი ბინა მანჰეტენზე მედისონ სქვეა გარდენშია. ევროპულ ფეხბურთში ნიუ-იორკი წარმოდგენილი მთავარი ლიგის ფეხბურთის გუნდით „ნიუ-იორკ რედ ბულსი". რედ ბულსიც საშინაო თამაშებს ნიუ-ჯერსიში ჯაიანტსის სტადიონზე თამაშობს. ქალაქის ნაციონალური საკალათბურთო ასოციაციის გუნდია ნიუ-იორკ ნიკსი, ხოლო ქალთა ეროვნული საკალათბურთო ასოციაციის გუნდია „ნიუ-იორკ ლიბერტი". პირველი ეროვნული კოლეჯთაშორისი საკალათბურთო ჩემპიონატი „National Invitation Tournament" ნიუ-იორკში ჩატარდა 1938 წელს და დღემდე ქალაქში რჩება. რაკერ პარკი ჰარლემში განთქმული მოედანია, სადაც მრავალი პროფესიული ათლეტი თამაშობს ზაფხულის ლიგაში. ნიუ-იორკის მარათონი უდიდესია მსოფლიოში როგორც გლობალური ქალაქი ნიუ-იორკი მხარს უჭერს მრავალ ღონისძიებას ამ სპორტის სახეობებს გარეთ. ქუინსი მასპინძლობს აშშ-ის ღია ჩემპიონატს ჩოგბურთში, დიდი შლემის ოთხ ტურნირთაგან ერთ-ერთს. ნიუ-იორკის მარათონი მსოფლიოში უდიდესია. 2004-06 წლების გარბენებს სამი უმაღლესი ადგილი უჭირავს ფინიშის უდიდესი რაოდენობით, მათ შორის 37 866 ფინიშამდე მისულით 2006 წელს. კრივი ასევე ქალაქის სპორტული არენის მნიშვნელოვანი ნაწილია, ისეთი ღონისძიებებით, როგორიცაა მოყვარულ მოკრივეთა ოქროს ხელთათმანი, რომელიც მედისონ სქვეა გარდენში ტარდება ყოველწლიურად. მრავალი სპორტის სახეობა ნიუ-იორკის იმიგრანტთა თემებთან ასოცირდება. სტიკბოლს, ბეისბოლის ქუჩის ვერსია, პოპულარიზაცია გაუწია მუშათა კლასის იტალიურმა, გერმანულმა და ირლანდიურმა უბნებმა 1930-იან წლებში. ბოლო წლებში წარმოიშვა რამდენიმე მოყვარული კრიკეტის ლიგა სამხრეთ აზიიდან და კარიბებიდან ჩამოსულ იმიგრანტთა ფეხდაფეხ.
1 2 3 4 5 კატეგორია: საინტერესო ამბავი \| ნანახია: 875 \| დაამატა: Capitan \| რეიტინგი: 0.0/0